De geschiedenis van de luchtballon en de ballonvaart

In 1783 werd door twee broers een enorme bol van tafelzijde en papier boven Annonay in de Ardèche in de lucht gebracht.  Dit waren de broers Joseph en Etienne de Montgolfier, eigenaars van een papierfabriek. Terwijl ze voor de openhaard zaten, zagen ze dat de papiersnippers uit hun eigen fabriek af en toe zo de schoorsteen uit verdwenen zonder te verbranden. Ze kregen het idee om lucht op te sluiten in een omhulsel en dit door middel van strovuur op te warmen. Op die bewuste dag steeg hun kleine onbemande ballon in enkele minuten tijd tot een hoogte van meer  dan 1.000 meter.

Op 19 september van hetzelfde jaar herhaalden de broers het experiment in Versailles, op verzoek van Koning Louis XVI en in aanwezigheid van het Hof en de toekomstige president van de Verenigde Staten, Thomas Jefferson. De eerste passagiers van deze historische vlucht waren een kip, een geit en een eend. Dit experiment was noodzakelijk omdat indertijd nog niet bekend was of je in de lucht kon blijven leven. Alles ging goed en de dieren maakten een vaart van acht minuten. Bij de landing brak alleen de eend zijn vleugel, maar dat kwam omdat de geit erop ging staan bij de landing.

Het derde experiment met mensen bemand volgde.  Voor dit experiment had men de toestemming nodig van de koning. De koning beslistte, gezien de eventuele risico’s, dat twee gevangenen deze eerste bemandde vlucht mochten meemaken (indien zij het overleefde, kregen zij gratie, anders …). De broers Montgolfier waren ontgoocheld door dit voorstel en na vele discussies gaf de koning dan toch toe.

Op 15 oktober steeg de eerste mens, François Pilâtre de Rozier op tot een hoogte van 25 m in een ballon verankerd aan de grond. Slechts enkele maanden na het experiment met de dieren – op 21 november 1783 – vlogen de chemicus Pilâtre de Rozier en de Markies van Arlandes mee met een nieuwe luchtballon van de Montgolfiers. De prachtige versierde ballon steeg op, dit boven een geestdriftige Parijse menigte. De warmte werd gecreerd door het verbranden  van stro in een stoof, die onderaan de mond van de ballon hing. De twee aëronauten vaarden mee in een mand die rondom de ballonmond hing. De meeste tijd spendeerden zij met het doven van de vlammen of de gloeiende assen. Dit deden zij met natte sponzen, die aan lange stokken waren bevestigd. In dertig minuten legden zij een afstand van bijna tien kilometer af.